Μπορεί το σχολείο θεωρητικά να έχει χαρακτηριστεί ως το μέρος που βοηθάει ένα παιδί να κοινωνικοποιηθεί, ωστόσο τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως πρόκειται για το μέρος όπου το παιδί χάνει την αυτοπεποίθησή του και γίνεται αντικείμενο σχολιασμού/χλευασμού από τους συμμαθητές του. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως bullying/εκφοβισμός και η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως η Πανελλήνια Ημέρα Κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού.
Πέρα από τα ψυχικά τραύματα, τις ανασφάλειες και το φόβο που προκαλεί το bullying για τη μετέπειτα ζωή, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις που οδήγησαν τα θύματα στο θάνατο. Είτε επειδή τους σκότωσαν οι θύτες, είτε γιατί αποφάσισαν να κόψουν αυτά το νήμα της ζωής τους, καθώς δεν άντεχαν τον πόνο.
Για τον Άλεξ, τον Βαγγέλη και για κάθε παιδί που έχει υποστεί bullying
Το πανελλήνιο ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με τη σημασία του bullying όταν έσκασε σαν βόμβα η περίπτωση του μικρού Άλεξ στη Βέροια. Ο Άλεξ, ένας μικρός αλλοδαπός, διέπρεπε ως μαθητής, καθιστόντας ακούσια πρόκληση για τα παιδιά της κοινωνίας της Βέροιας που δυσκολεύονταν να ακολουθήσουν τις επιδόσεις του.
Ήταν Φεβρουάριος του 2006 όταν τα ίχνη του Άλεξ Μεσχισβίλι από τη Βέροια χάθηκαν. Οι έρευνες δεν απέδωσαν, ανακρίθηκαν οι πάντες και τελικά η ετυμηγορία ήταν ότι παιδιά επιτέθηκαν και σκότωσαν τον Άλεξ. Πέντε συνομήλικά του έκαναν το αποτρόπαιο έγκλημα και εξαφάνισαν το πτώμα του.
Η υπόθεση έκλεισε τυπικά δυο χρόνια μετά την εξαφάνιση του Άλεξ, ενώ τα πέντε ανήλικα ύποπτα άτομα καταδικάστηκαν. Καταδικάστηκε επίσης και ο παππούς των δύο από αυτών για ψευδορκία και υπόθαλψη εγκληματία. Η σορός δε βρέθηκε ποτέ, ενώ η μητέρα του Άλεξ, η τραγική Νατέλα, με μία απόπειρα αυτοκτονίας στο ιστορικό της, και μία αποζημίωση 150.000 ευρώ συνεχίζει να ψάχνει το πτώμα του παιδιού της.
Ακόμη μια περίπτωση εξαφάνισης, που τάραξε τα νερά της Ελλάδας, ήταν εκείνη του Βαγγέλη Γιακουμάκη, η οποία συνοδευόταν με αποτρόπαιες αποκαλύψεις για bullying σε βάρος του νεαρού και πληροφορίες που παραμένουν ακόμη και σήμερα νεφελώδεις για τις εφιαλτικές μέρες που ζούσε ο Κρητικός μέσα στη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων.
Η εξαφάνιση του Γιακουμάκη ανακαλύφθηκε από την μητέρα του, η οποία τηλεφωνούσε στο κινητό του, αλλά δεν έπαιρνε απάντηση. Στη συνέχεια τηλεφώνησε σε συμφοιτητή του, μήπως ήξεραν που βρίσκεται. Την ίδια ημέρα ξεκίνησαν οι έρευνες για τον εντοπισμό του Γιακουμάκη.
Επί 40 ημέρες οι αστυνομικές αρχές πραγματοποιούσαν έρευνες τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό της σχολής με σκοπό τον εντοπισμό του φοιτητή, του οποίου το πτώμα βρέθηκε σε προχωρημένη σήψη την Κυριακή 15 Μαρτίου 800 μέτρα από την σχολή.
Η έρευνα αποκάλυψε τα βασανιστήρια που έκαναν οι συμφοιτητές του στον Βαγγέλη. «Του έκλειναν το ζεστό νερό, τον έβαζαν σε ντουλάπια, του πετούσαν κέρματα, τον ξύριζαν παρά τη θέλησή του, τον είχαν κρεμάσει ακόμη και από το παράθυρο» δήλωσε μάρτυρας. Μάλιστα πριν λίγο διάστημα, δόθηκε στη δημοσιότητα το μοναδικό βίντεο ντοκουμέντο που παρουσιάζει καρέ-καρέ τον αδικοχαμένο σπουδαστή πάνω στο κρεβάτι του δωματίου στην Εστία της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων να παρακαλεί τους συμφοιτητές να σταματήσουν να τον κρατάνε «όμηρο». Το εν λόγω βίντεο βρέθηκε στα χέρια των αρχών όταν κάποιος από τους σπουδαστές φαίνεται ότι μετάνιωσε για τα όσα διέπραξαν και το παρέδωσε σε υπάλληλο της Γαλακτοκομικής Σχολής.
Ένα πρόσφατο περιστατικό bullying που συγκλόνισε το πανελλήνιο είναι αυτό του 15χρονου μαθητή στην Αργυρούπολη. Το ανήλικο βρέθηκε απαγχονισμένο στο μπαλκόνι του σπιτιού του λίγο αφότου είχε επιστρέψει από πάρτι. Προτού δώσει τέλος στη ζωή του, το 15χρονο παιδί φρόντισε να αφήσει σημειώματα που ανέφερε πως ήταν θύμα bullying και κατονόμασε τους έξι συμμαθητές του που το οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.
«Αγαπάω την μητέρα μου, τον πατέρα μου και τον αδερφό μου», έγραψε σε ένα από τα σημειώματα το 15χρονο παιδί, κατονομάζοντας τους έξι συμμαθητές του. Το ίδιο ανέφερε μάλιστα στο τέλος: «Αυτοί με κατέστρεψαν, καταστρέψτε τους». Σύμφωνα με το οικογενειακό του περιβάλλον, το νεαρό άτομο δε φαινόταν να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα στο σχολείο.
Μετά το συμβάν της αυτοκτονίας, αστυνομικά του Τμήματος Προστασίας Ανηλίκων ερεύνησαν με προσοχή το υπνοδωμάτιο του 15χρονου και ανακάλυψαν ένα «μυστικό» ημερολόγιο, το οποίο φαίνεται πως το άτυχο παιδί είχε αρχίσει να γράφει τους τελευταίους τρεις μήνες. Μια από τις φράσεις που ξεχώρισαν τα Αστυνομικά και την είχαν βάλει στο ερευνητικό τους «μικροσκόπιο» είναι η εξής: «….πέρασα ωραία…αλλά η κοινωνία δεν είναι ωραία» .
Παράλληλα στο «μικροσκόπιο» της Ασφάλειας είχαν μπει και οι αναρτήσεις του ανήλικου αυτόχειρα στο προφίλ του στο Facebook, καθώς ορισμένες από αυτές έδειχναν την ψυχολογική του κατάσταση, καθώς σε μια από αυτές αναφερόταν στις ευκαιρίες που δίνουμε στους ανθρώπους γράφοντας: «….ορισμένες φορές το να προσφέρεις σε κάποιο μια δεύτερη ευκαιρία, είναι σαν να δίνεις μια επιπλέον σφαίρα για το όπλο τους, σε αυτούς που αστόχησαν την πρώτη φορά».
Η συγκεκριμένη αναφορά δείχνει πως το παιδί είχε προσπαθήσει να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία σε αυτά τα άτομα που τον οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στην αυτοκτονία, αλλά όπως φαίνεται το μαρτύριό του συνεχιζόταν και μάλιστα από τα ίδια πρόσωπα. Όσον αφορά το πάρτι, μία στενή φίλη του 15χρονου είπε πως είχαν περάσει όμορφα και πως ο ίδιος έδειχνε ευχαριστημένος. Ωστόσο, είχε δεχτεί κάποια τηλεφωνήματα με απόκρυψη κατά τη διάρκεια του πάρτι, που φαίνεται πως οι συνομιλητές του τον προσέβαλαν και τον έβριζαν.
Αυτές οι τρεις περιπτώσεις είναι ένα δείγμα από το χειρότερο αποτέλεσμα που μπορεί να προξενήσει το bullying. Και δεν είναι μόνο αυτές…
Παρόλα αυτά, το bullying συνεχίζεται
Μετά από αυτά τα περιστατικά, παρόλο που έχουν γίνει αμέτρητες ημερίδες προκειμένου να απαλειφτεί το φαινόμενο αυτό, το bullying έχει αυξητική τάση. Όπως αναφέρει η επιστημονική ομάδα της Συμβουλευτικής Γραμμής 11525, οι τηλεφωνικές κλήσεις που δέχονται για το συγκεκριμένο θέμα είναι δεκάδες. Οι κλήσεις προέρχονται κυρίως από γονείς παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει θύματα σχολικού εκφοβισμού, αλλά και από γονείς παιδιών που ασκούν bullying, ενώ καλούν και κηδεμόνα παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει απλά παρατηρητές βίαιων περιστατικών.
Ενδείξεις bullying
Σύμφωνα με το «Μαζί για το Παιδί» τα παιδιά που έχουν βιώσει την ενδοσχολική βία (κυρίως τα θύματα) έχει παρατηρηθεί ότι συνήθως έχουν άρνηση για το σχολείο και δικαιολογίες για να μην πάνε, συνοδευόμενες από κλάμα. Παρατηρούνται ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά τους (απόσυρση – επιθετικότητα). Κάποια παιδιά παρουσιάζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα (πόνος στη κοιλιακή χώρα – εμετό – πονοκέφαλος).
Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που τα παιδιά εκδηλώνουν επιθετικότητα προς τους γονείς ή τα αδέρφια τους. Αποσύρονται από δραστηριότητες, οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο. Ακόμη κάποια παιδιά έχουν αλλαγή στις διατροφικές του συνήθειες. Συνήθως τα θύματα έχουν ενοχοποίηση και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
Για όσα πέφτουν θύματα ενδοσχολικής βίας και δεν έχουν κάποιο συγγενή ή καθηγητά προκειμένου να τα βοηθήσει ή να νιώθουν άνετα, καλό θα ήταν να καλέσουν στην Συμβουλευτική Γραμμή 115 25, «Μαζί για το Παιδί» από Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00-21.00 και οι ειδικοί θα δώσουν λύση.
Δεν πρέπει κανένα μας, πόσο μάλλον ένα παιδί, να χάνει τη ζωή του μόνο και μόνο από λόγια και πράξεις τρίτων.
