Στις 5 Δεκεμβρίου 2022, ο 16χρονος Κώστας-Κάλο Φραγκούλης, μέλος της κοινότητας των Ρομά, δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από αστυνομικό στη Θεσσαλονίκη. Το «έγκλημά» του; Έφυγε από βενζινάδικο χωρίς να πληρώσει 20 ευρώ. Ο αστυνομικός τον πυροβόλησε στο κεφάλι, αφήνοντάς τον να χάσει τη ζωή του λίγες ώρες αργότερα.
Σχεδόν δύο χρόνια μετά, ο θύτης κυκλοφορεί ελεύθερος, ενώ η δίκη του έχει οριστεί για τον Ιανουάριο του 2025. Το τραγικό αυτό περιστατικό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου μιας διαρκούς βίας και καταστολής που υφίστανται οι Ρομά από τις αρχές.
Η περίπτωση του Κώστα δεν ήταν μοναδική. Στις 22 Οκτωβρίου 2021, ο 18χρονος Νίκος Σαμπάνης δολοφονήθηκε στο Πέραμα. Αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ γάζωσαν με 38 σφαίρες το αυτοκίνητό του κατά τη διάρκεια καταδίωξης, παρά το γεγονός ότι ο Νίκος ήταν άοπλος. Ο ίδιος σκοτώθηκε επί τόπου, ενώ οι δράστες παραμένουν ατιμώρητοι.
Στις 11 Νοεμβρίου 2023, ένας ακόμα νεαρός Ρομά υπέστη βία κατά τη διάρκεια τροχαίου ελέγχου στην Αργολίδα. Αστυνομικοί χτύπησαν βάναυσα τον 17χρονο Μιχαήλ-Άγγελο Μιχαηλίδη, προκαλώντας του σοβαρούς τραυματισμούς. Η δικαιολογία; Υποψία ότι το όχημά του ήταν κλεμμένο.
Γιατί υπάρχει τόσο μίσος για τους Ρομά;
Οι Ρομά, μια από τις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αντιμετωπίζουν βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και συστημικό ρατσισμό. Στην κοινωνική συνείδηση, οι Ρομά έχουν στιγματιστεί ως «παραβατικοί», φτωχοί και ανεπιθύμητοι.
Η φτώχεια, η ανεργία και η έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση, που συχνά προκύπτουν από την ίδια την περιθωριοποίησή τους, χρησιμοποιούνται για να «νομιμοποιήσουν» την αστυνομική βία και την κοινωνική αδιαφορία.
Kάποτε μου είπε ένας εκπρόσωπος των Ρομά σε ημερίδα για τα δικαιώματα τους , ότι “Το κράτος μας θέλει στο περιθώριο επειδή τους συμφέρει να είμαστε στο περιθώριο”
Αυτό το μίσος δεν είναι μόνο προϊόν ατομικών προκαταλήψεων αλλά και μιας κρατικής πολιτικής που δαιμονοποιεί τους ευάλωτους. Από τις επιχειρήσεις-σκούπα μέχρι τις δολοφονίες, οι Ρομά γίνονται στόχος επειδή θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ο θεσμικός ρατσισμός υποθάλπει αυτή τη βία, ενώ η ατιμωρησία ενθαρρύνει τη συνέχισή της.
Δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά – είναι συστημική καταπίεση
Η δολοφονία του Κώστα, του Νίκου και οι επιθέσεις όπως αυτή στον Μιχαήλ-Άγγελο δεν είναι τυχαία περιστατικά, αλλά αποτέλεσμα μιας συστημικής και μακροχρόνιας περιθωριοποίησης των Ρομά. Οι φωνές που ζητούν δικαιοσύνη για τις ζωές που χάθηκαν δεν πρέπει να σιγήσουν. Είναι χρέος όλων μας να σταθούμε στο πλευρό των καταπιεσμένων κοινοτήτων και να διεκδικήσουμε μια κοινωνία όπου κάθε ζωή έχει την ίδια αξία.
“Οι ζωές των Ρομά μετράνε” – και είναι καιρός να το δείξει έμπρακτα τόσο η κοινωνία όσο και το κράτος.
