«Μας ενδιαφέρει να φτιάξουμε χειρουργικές μάσκες, αλλά δείχνουμε αδιαφορία για τις φάρμες που παράγουν πανδημίες».
(Foer & Gross, 2020).
Η κρίση του COVID-19, ενώ δημιούργησε απίστευτες κακουχίες και καταστροφές, έδωσε επίσης σημαντικές πληροφορίες, μηνύματα και ευκαιρίες που σχετίζονται με το μέλλον του είδους μας και των άλλων μορφών ζωής στη Γη. Καθώς αρχίζουμε να βρίσκουμε το δρόμο μας μέσα από αυτήν την κρίση, είναι επιτακτική ανάγκη για εμάς ως είδος να αναλογιστούμε σε βάθος τι μας λέει αυτή ή και άλλες σχετικές κρίσεις της ανθρώπινης υγείας για το ρόλο μας σε αυτά τα ολοένα και πιο συχνά συμβάντα – και για το τι μπορούμε να κάνουμε για να τα αποφύγουμε στο μέλλον. Η αποτυχία μας να το κάνουμε αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ακούσια εξόντωση του συνόλου ή ενός μεγάλου μέρους του είδους μας από αυτόν τον πλανήτη.
Η πανδημία COVID-19 είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα του πώς η ανθρώπινη συμπεριφορά σε σχέση με άλλες μορφές ζωής έχει επιφέρει μια ανησυχητική αύξηση των ζωονοσογόνων ασθενειών τις τελευταίες δεκαετίες με τη δυνατότητα να προκαλέσει τεράστια κοινωνική και οικονομική καταστροφή. Ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε τη σχέση μας με όλη τη ζωή σε αυτόν τον πλανήτη—άλλους ανθρώπους, μη ανθρώπους (ζώα) και τη Γη. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε σοβαρά το παγκόσμιο πρόβλημα των ζωονοσογόνων ασθενειών, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τους κινδύνους που ενέχουν τα βιομηχανικά συστήματα τροφίμων.
Αντί απλώς να προσπαθούμε να αντιδράσουμε σε κρίσεις όπως του COVID-19 αφού ο θάνατος και η καταστροφή είναι ήδη μπροστά μας, πρέπει να έχουμε το όραμα, τη σοφία και τη συμπόνια για να αντιμετωπίσουμε τις θεμελιώδεις υποκείμενες αιτίες και να δράσουμε τώρα για να μετριάσουμε και να αποτρέψουμε τις πολυάριθμες καταστροφές που κυριολεκτικά περιμένουν να συμβούν. Παράλληλα παρατηρούμε πολιτικές και δημόσιες συζητήσεις και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων καθώς και τα ΜΜΕ μιλάνε για την πανδημία, τα κρούσματα και πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν- και σκέφτομαι ποσο λίγο προετοιμασμένοι είμαστε. Ωστόσο δεν φαίνεται να υπάρχουν πουθενά στρατηγικά πλανά για το πως θα προετοιμαστούμε σαν ανθρωπότητα για τις επόμενες πανδημίες που θα έρθουν ούτε για την πρόληψη τους αλλα ούτε και για την αποφυγή τους.
Οι περισσότερες μολυσματικές ασθένειες είναι ζωονόσοι, όπου μεταδίδονται στον άνθρωπο από τα ζώα. Αναμφισβήτητα, η ποιο αποτελεσματική αντιμετώπιση για τον κίνδυνο των ζωονόσων περιλαμβάνει στρατηγικές που αποτρέπουν την μετάδοση των ιών μεταξύ των ανθρώπων και των ζώων. Στην περίπτωση του κόβιντ, οι επιστήμονες εντόπισαν ότι το σημείο προέλευσης του ιού βρισκόταν σε αγορές άγριας ζωής στο Wuhan όπου άγρια ζώα, όπως φίδια, παγκολίνοι κτλ. πωλούνται για ανθρώπινη κατανάλωση. Πολλοί περιβαλλοντολόγοι και ειδικοί ζήτησαν αμέσως την απαγόρευση της αγοράς άγριων ζωων και την κατανάλωση τους καθώς θεωρείται ένα από τα βασικότερα και σημαντικότερα βήματα για την πρόληψη μελλοντικών πανδημιών. Με βάση αυτό η κινεζική κυβέρνηση θα επρέπε να επικροτηθεί που έκανε το τόσο αναγκαίο βήμα της απαγόρευσης του εμπορίου και της κατανάλωσης άγριων ζώων στην Κίνα στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Αν και το κλείσιμο αυτής της βιομηχανίας εκτροφής άγριων ζωών είχε σαν αποτελεσμα το «χάσιμο» των 74 δισεκατομμυρίων δολαρίων – και έχει επικριθεί από ορισμένους ως μια οικονομικά επιβλαβές πράξη για το οικονομικό σύστημα. Αυτή η so called βλάβη ωχριά συντριπτικά σε σύγκριση με τις τεράστιες υγειονομικές και οικονομικές απειλές για την Κίνα και τον κόσμο που εμπλέκονται στη συνέχιση της επιτρεπόμενης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Άλλα έθνη σε όλο τον κόσμο θα πρέπει επίσης να απαγορεύσουν το εμπόριο και την κατανάλωση άγριων ζώων καθώς και τις αγορές που σχετίζονται με αυτά τα ζώα . Μια τέτοια απαγόρευση θα πρέπει επίσης να ισχύει για την εισαγωγή, την εξαγωγή και την εσωτερική μεταφορά ζωντανών άγριων ζώων ή κρέατος άγριων ζώων που προορίζονται για πώληση σε αγορές. O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είπε ότι «τα ζώα, ιδιαίτερα τα άγρια ζώα, είναι η πηγή για περισσότερο από το 70 τοις εκατό όλων των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών στον άνθρωπο, πολλές από τις οποίες προκαλούνται από νέους ιούς. Τα άγρια θηλαστικά που πωλούνται στις αγορές ενέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο καθώς δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί εάν μεταφέρουν επικίνδυνους ιούς» (βρες όλη την αναφορά εδώ: https://news.un.org/en/story/2021/04/1089622)
Ωστόσο, το να κλείσουμε τους χώρους που πουλάνε, αγρία ζωα δεν είναι αρκετό. Οι ειδικοί μαζί με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας λένε “ότι η επόμενη πανδημία δεν θα προέλθει από ένα wet market, αλλά από μια φάρμα εργοστασιακής εκμετάλλευσης των ζώων”. Τα κρούσματα γρίπης, όπως η επιδημία «γρίπης των πτηνών» το 2003 και η επιδημία «γρίπης των χοίρων» το 2009 (και πρόσφατα στη Νιγηρία), είναι σύνηθες φαινόμενο σε εντατικές κτηνοτροφικές μονάδες ζώων πριν εξαπλωθούν στον άνθρωπο. Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει εδώ και δεκαετίες για τους κινδύνους των πρακτικών εντατικής καλλιέργειας για τη δημόσια υγεία αλλα κάνεις δεν τους ακούει. Η κλίμακα της παραγωγής και οι συνθήκες υπερπληθυσμού των ζώων στις κτηνοτροφικες μοναδες διευκολύνουν την δημιουργία και την μετάδοση των ιών.
Ενενήντα τοις εκατό της παγκόσμιας προσφοράς κρέατος προέρχεται από εργοστασιακές φάρμες που χρησιμοποιούν και εκμεταλλεύονται τα ζώα . Στις κτηνοτροφικές μονάδες , οι αγελάδες, τα γουρούνια, τα κοτόπουλα όπως και όλα τα υπόλοιπα ζώα εκτρέφονται σε περιορισμένες και ανθυγιεινές συνθήκες το ένα πάνω στο άλλο, και συχνά περιβαλλόμενα από τα απόβλητα τους , στερούμενα καθαρού νερού, αέρα και ηλιακού φωτός. Αυτό έχει έως αποτέλεσμα να προκαλείτε υπερβολικό άγχος στα ζώα – αυτό και σε συνδυασμό με τις συνθήκες ζωής τους είναι το ιδανικό έδαφος αναπαραγωγής για παθογόνους οργανισμούς. Παράλληλα στις σημερινές και κυρίως μεγάλες φάρμες, τα ζώα εκτρέφονται με ταχύτατο ρυθμό, για να μπορούν να αποφέρουν κέρδος (πχ. Οι κότες παλιά γεννάγανε ένα συγκεκριμένο αριθμό αυγών σήμερα έχουν μεταλλαχθεί τόσο πολύ ώστε να γεννήσουν μέχρι και 100 αυγά). Όλη αυτή η διαδικασία που γίνεται και στο σώμα των ζώων που είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης ευθύνεται για την απώλεια της γενετικής ποικιλομορφίας μεταξύ ενός πληθυσμού ζώων. Για ιούς και βακτήρια, αυτή είναι μια ιδανική κατάσταση, καθώς τα παθογόνα μπορούν γρήγορα να μεταπηδήσουν από άτομο σε άτομο χωρίς να συναντήσουν γενετικές παραλλαγές που θα μπορούσαν να επιβραδύνουν.
Όλες οι συνθήκες που ζουν τα ζώα στις κτηνοτροφικές μονάδες καταλήγουν να τους προκαλούν ασθένειες, και επειδή πρέπει να πάνε «υγιείς» στα σφαγεία τους χορηγούνται αντιβιοτικά- αυτή η πρακτική είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αντίσταση στα αντιβιοτικά η όποια κατά συνέπεια απειλεί την δημόσια υγεία. Καθώς στα ζώα χορηγούνται αντιβιοτικά, τα οποία περνάνε μετά στο κρέας – και κατά συνέπεια στον άνθρωπο. Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα του κρέατος που καταναλώνεται προέρχεται από εργοστασιακές φάρμες και η εντατική καλλιέργεια επεκτείνεται, καθώς και η χρήση των αντιβιοτικών οι επιστήμονες λένε ότι πλησιάζουμε πιο κοντά σε περισσότερες παγκόσμιες εστίες ασθενειών που μοιάζουν με τον COVID-19.
Ο επείγων χαρακτήρας της κατάστασης έρχεται σε έντονη αντίθεση με την περιορισμένη προσοχή που λαμβάνει αυτό το θέμα στις δημόσιες συζητήσεις και στα ΜΜΕ. Το κοινό δεν γνωρίζει ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος λοιμώξεων και ζωονόσων και την σχέση τους με την κτηνοτροφία. Αυτός ο θανατηφόρος συνδυασμός ζωονοσογόνων νόσων και αντοχής στα αντιβιοτικά έχει ωθήσει τις ομάδες εμπειρογνωμόνων να αναγνωρίσουν την υγεία των ζώων ως «τον πιο αδύναμο κρίκο στην παγκόσμια αλυσίδα υγείας μας» – επειδή όταν τα ζώα αρρωσταίνουν, οι άνθρωποι συνήθως ακολουθούν γρήγορα.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών υποστηρίζουν ότι τα ζώα, όπως και οι άνθρωποι, μεταφέρουν βακτήρια στα έντερα τους. Μερικά από αυτά τα βακτήρια μπορεί να είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια μπορούν να εισέλθουν στα τρόφιμα με διάφορους τρόπους:
2 βασικοί τρόποι που είναι συνδεδεμένοι με την κατανάλωση ζωών είναι οι εξής,
- Πρώτον όταν τα ζώα σφάζονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία για τρόφιμα, τα ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να μολύνουν το κρέας ή άλλα ζωικά προϊόντα και
- Δεύτερον τα ζωικά απόβλητα μπορούν να περιέχουν ανθεκτικά βακτήρια και να εισέλθουν στο περιβάλλον.
Αυτό έχει έως αποτέλεσμα ότι τα ζώα που καταναλώνουμε έχουν αποκτήσει ανοσία στις αντιβιώσεις οπού και μεταφέρετε και στο κρέας που τρώμε και άρα και σε εμάς τους ίδιους.
Με βάση τα παραπάνω ο εντατικός εγκλεισμός των ζώων σε εργοστασιακές μοναδες εκμετάλλευσης θα πρέπει να διακοπεί παγκοσμίως για χάρη των ζώων, των ανθρώπων και του περιβάλλοντος και θα πρέπει να εξελιχθούμε γρήγορα στην κατανάλωση άλλων μορφών πρωτεΐνης που είναι ασφαλέστερες για τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένου ενός ευρέος φάσματος (πχ. βασικές, πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης). Πρόσθετες επενδύσεις στη γεωργία με βάση τα φυτά για την καλλιέργεια καλλιεργειών για τη διατροφή των ανθρώπων αντί για των ζώων που προορίζονται για τους ανθρώπους. Αυτή η αλλαγή στο σύστημα τροφίμων θα σίτιζε πολύ περισσότερους ανθρώπους ενώ θα χρησιμοποιούσε πολύ λιγότερη γη και νερό, επιτρέποντας τη διατήρηση ζωτικών οικοσυστημάτων για τα αναρίθμητα είδη- τα οποία εξαιτίας της κτηνοτροφίας είναι υπό εξαφάνιση.
Εν κατακλείδι η κρίση του COVID-19 μάς έδωσε και δυστυχώς συνεχίζει να μας δίνει ένα wake up call , μια ευκαιρία ως είδος να αφυπνιστούμε ως προς την επιταγή για να αλλάξουμε και να ενεργούμε με τρόπους που είναι ωφέλιμοι για όλες τις μορφές ζωής. Αυτό που είναι καλό για τα μη ανθρωπινά ζώα και τη Γη είναι ουσιαστικά πάντα προς το καλύτερο συμφέρον και για τους ανθρώπους. Λαμβάνοντας υπόψιν την βαθιά διασύνδεση όλων των ζωών. Όλα όσα κάνουμε εξαρτώνται από την άφθονη φυτική και ζωική ζωή, καθώς και από καθαρό αέρα και νερό – και ο καθένας από εμάς μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο σε αυτές τις βασικές αρχές επιδεικνύοντας και εμπνέοντας ενισχυμένη επίγνωση, ξεκινώντας κυρίως από το τι τρώμε και το πώς. Οι καθημερινές μας επιλογές και ενέργειες επηρεάζουν τα ζώα και τους φυσικούς οικοτόπους. Τελικά, η επιβίωση όχι μόνο άλλων μορφών ζωής σε αυτόν τον πλανήτη αλλά και του εαυτού μας θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της ανθρωπότητας να αναγνωρίσει την ενότητα όλων όσων υπάρχουν και τη σημασία και τη βαθύτερη σημασία της συμπόνιας για όλη τη ζωή.
